تفاهم‌نامه مربوط به این موضوع در هفته جاری امضا شد. الهام مَحکَموف وزیر حمل‌ونقل ازبکستان، فرزانه صادق همتای ایرانی وی و سعید رسولی ریاست سازمان بنادر و دریانوردی ایران، سند مذکور را به امضا رسانیدند.
بندر شهیر رجایی، یکی از دو بخشِ بندرِ بندرعباس در سواحل تنگه هرمز، به عنوان محل احداث این پروژه انتخاب شده است. حدود 80 درصد از کل جریان کالای کانتینری ایران از این بندر عبور می‌کند که همین مسئله بندر شهید رجایی را به حلقه‌ای کلیدی در نظام لجستیکی کشور تبدیل می‌نماید. قرارگیری منطقه ویژه اقتصادی در محدوده این بندر نیز جذابیت آن را برای سرمایه‌گذاران خارجی افزایش می‌دهد.
اولین بار دو سال پیش از قصد ازبکستان برای سرمایه‌گذاری در حوزه لجستیک ایران صحبت به میان آمده بود. در ژوئن سال 2023 گزارشاتی در خصوص تصمیم تاشکند جهت ساخت پایانه‌های باربری در بنادر بندرعباس و چابهار منتشر شد. بنا به نظر کارشناسانی که مطالبی را در این خصوص نگاشته بودند و همچنین با در نظر گرفتن طرح‌های مربوط به احداث خط آهن زاهدان - چابهار، چابهار گزینه مطلوب‌تری به نظر می‌رسید. لیکن پس از اظهارات اولیه، این موضوع دیگر پیگیری نشد.
البته به عقیده گریگوری میخایلوف سردبیر LogiStan.info، اکنون نیز هیچ ضمانتی وجود ندارد که با پول سرمایه‌گذاران ازبکستانی در بندر شهید رجایی، پایانه و مرکز لجستیک بسازند. در حال حاضر طرفین تنها یادداشت تفاهمی را امضا کرده‌اند که در واقع بیانیه‌ای است درباره تمایل طرفین بدون ذکر هیچ‌گونه جزئیاتی. این کارشناس در ادامه افزود، به همین دلیل تمامی ارزیابی‌ها و پیش‌بینی‌ها در خصوص این پروژه کاملا به دور از دقت و صحت خواهند بود. با این حال وی احتمال تغییر مکرر محل ساخت‌وساز احتمالی را نیز رد نمی‌کند.
البته خواست مقامات ازبکستانی جهت دستیابی به یک مرکز لجستیک در سواحل دریای آزاد کاملا قابل درک است. ازبکستان در موقعیت جغرافیایی نامساعدی قرار گرفته است و برای دسترسی به دریا لازم است تا محمولات این کشور از خاک حداقل دو کشور دیگر (ترکمنستان و ایران) عبور کنند.
به نظر میخایلوف، دسترسی به خلیج فارس این امکان را برای صادرکنندگان ازبکستانی فراهم می‌کند تا به بازارهای مصرف جدیدی دست یابند، رقابت‌پذیری خود را تقویت نمایند و نقش این کشور را در عرصه بین‌المللی ارتقا بخشند. به همین دلیل نیز پروژه‌های لجستیکی که می‌توانند برای ازبکستان راه دسترسی به سمت جنوب فراهم کنند، از حمایت بانفوذترین سیاست‌مداران این کشور نیز برخوردار هستند.
Read next content