در روزهای اخیر تعداد دفعات اشاره به افغانستان در حوزه پروژه‌های لجستیکی به شدت افزایش یافته است. به طور ویژه، اخبار زیادی در این باره از حاشیه‌های اجلاس سازمان همکاری‌های اقتصادی که هفته گذشته در خانکندی (آذربایجان) برگزار گردید، منتشر شده است.
محبوبیت یافتن ترانزیت افغانستان
اولژاس بِکتِنوف نخست وزیر قزاقستان در دیدار با عبدالغنی برادر، معاون نخست وزیر افغانستان از قصد قزاقستان جهت پیوستن به پروژه ساخت «شاهراه ترانس افغان» (راه آهن سراسری افغانستان) خبر داد.
بکتنوف اظهار داشت: «افغانستان پلی است میان آسیای مرکزی و آسیای جنوبی. ساخت راه آهن ترانس افغان، به توسعه کل منطقه کمک خواهد کرد». طرفین قصد دارند در آینده‌ای نزدیک تفاهم‌نامه‌ای را در خصوص سرمایه‌گذاری قزاقستان در ساخت بخش ریلی «تورغوندی - هرات» امضا کنند.
پاکستان و ازبکستان نیز در خصوص همکاری در زمینه تسریع ساخت «شاهراه ترانس افغان» به توافق رسیده‌اند. رسانه‌های ازبکستان بدون ارائه جزئیات بیشتر در این خصوص این چنین گزارش می‌دهند: «طرفین بر اهمیت این پروژه برای گسترش ارتباطات حمل‌ونقلی میان کشورها و همچنین دسترسی به بنادر جنوبی تاکید کردند». به هر حال، مدت زیادی است که موضوع علاقمندی ازبکستان به ظرفیت‌های ترانزیتی افغانستان مطرح شده است. این کشور که دسترسی مستقیم به دریا ندارد، بسیار در تلاش است تا بتواند به بنادر پاکستان دسترسی پیدا کند.
علی اسدوف نخست وزیر آذربایجان نیز با عبدالغنی برادر دیدار و مذاکره کرد. معاون نخست وزیر افغانستان از آذربایجان جهت سرمایه‌گذاری در بخش‌های کلیدی اقتصاد افغانستان، از جمله در ساخت راه آهن، دعوت به عمل آورد.
عکس از: آریانا نیوز
ایران در مسیر تسریع پروژه‌ها
طی روزهای اخیر مذاکراتی میان هیئت‌های ایرانی و افغانستانی برگزار گردید. در زمزه توافقات حاصل شده در این مذاکرات، به تسریع ساخت آخرین بخش راه آهن خواف - هرات (قطعه 147 کیلومتری واقع در خاک افغانستان)، رساندن بخش‌های ساخته شده به وضعیت استاندارد و تامین دسترسی به بنادر ایرانی خلیج فارس برای افغانستان اشاره شده است.
عکس از: railway.uz
در جریان این مذاکرات تاکید شده بود که صادرات مواد خام معدنی از افغانستان، برای هر دو کشور اهمیتی راهبردی دارد و احداث مسیری جایگزین که قرار است با بندر چابهار ایران در دریای عمان ارتباط یابد، نیز برای دور زدن تحریم‌ها بسیار ضروری است. در حال حاضر ایران در حال ساخت خط آهن چابهار - زاهدان است که طبق برنامه‌ریزی‌ها انتظار می‌رود در سال میلادی جاری تکمیل شود. همچنین ساخت یک بخش ریلی از زاهدان تا ایستگاه میلَک در مرز افغانستان نیز برنامه‌ریزی شده است، لیکن تاکنون بودجه‌ای برای ساخت آن تخصیص نیافته است.
عوامل موفقیت
الکساندر کاراوایف کارشناس پژوهشکده مطالعات راهبردی کاسپین (CISS) معتقد است: «کشورهای بسیاری، به ویژه همسایگان افغانستان، پروژه‌هایی را در حوزه ارتباطات شاهراهی به این کشور پیشنهاد خواهند داد».
به گفته وی، هم‌زمانی دو عامل این امر را امکانپذیر کرده است. نخست آن که قدرت در کابل تثبیت شده است. از میان کشورهای ذی‌نفع، روسیه اولین کشوری بود که مهر تایید سیاسی بر واقعیت‌های موجود نهاد و دولت طالبان را به رسمیت شناخت. این مسئله نقطه عطفی در تاریخ افغانستان کنونی است. سایر کشورهای همسایه نیز در پایتخت‌های خود دارای سفارتخانه‌های افغانستان هستند و در عمل روابط اقتصادی خود را با این کشور حفظ نموده‌اند.
کاراوایف در ادامه افزود: «عامل دوم به اقتصاد کلان مربوط می‌شود. اکنون زمان مناسب برای آنکه منابع افغانستان بتوانند به صورت کامل وارد چرخه تجاری و اقتصادی شوند و بر رشد صنعتی همه طرف‌های این پروژه‌ها تاثیر بگذارند، در حال فرارسیدن است».
شبکه ارتباطی ریلی سراسری امکان دسترسی به منابع معدنی توسعه‌یافته و پروژه‌هایی را که هنوز نیازمند توسعه و اجرا می‌باشند (اکثر پروژه‌ها در افغانستان از این دست هستند) فراهم خواهد آورد: از استخراج و صادرات زغال‌سنگ که در واقع هم‌اکنون نیز مورد بحث و بررسی است، تا تولید کنسانتره مس، سنگ آهن، استخراج سنگ معدن سرب و روی و همچنین سایر فلزات رنگی.
فرصتی برای توسعه
کارشناس پژوهشکده مطالعات راهبردی کاسپین اظهار داشت: «ازبکستان، ضمن مشارکت روسیه، آماده است تا در خط آهن مزار شریف - هرات - قندهار سرمایه‌گذاری کند. قزاقستان نیز به بخش ریلی تورغوندی - هراتِ «کریدور ترانس افغان» علاقمند است و آمادگی دارد تا در احداث مرکز حمل‌ونقل و لجستیک در هرات مشارکت داشته باشد. آذربایجان و ترکمنستان، از جمله طرفین مشارکت‌کننده در کریدور لاجوردی (پروژه سیستم ترابری میان ترکیه، گرجستان، آذربایجان، ترکمنستان و افغانستان) هستند. از سوی دیگر، ایران و پاکستان نیز دروازه‌های سنتی ضروری جهت دسترسی اقتصاد افغانستان به بنادر اقیانوسی محسوب می‌شوند.
پروژه‌های حمل‌ونقلی به تدریج در چند مسیر اجرا خواهند شد، که این امر روابط منطقه‌ای کابل را نیز تقویت خواهد کرد».
بدین ترتیب، افغانستان نه تنها برای صنایع معدنی، بلکه به صورت کلی برای ساخت‌وساز صنعتی، احیای اراضی و حمل‌ونقل نیز محرکی جدی برای توسعه دریافت خواهد کرد.
کاراوایف در پایان سخنان خود گفت: به طور مجزا باید خاطرنشان کرد، که این پروژه‌ها بر تجهیز فنی و مهندسی این کشور تاثیری مثبت خواهند داشت و موجب افزایش علاقه افغانستانی‌ها به کسب تحصیلات در حوزه‌های مربوطه خواهند شد. علاقه دولت طالبان به این سناریو برای توسعه کشورشان نیز هم‌اکنون مشهود است.
Read next content