متخصصین لهجه‌دار حوزه راه‌آهن. دانشجویان خارجی موسسات آموزش عالی تخصصی روسیه در چه رشته‌هایی تحصیل می‌کنند

در سال‌های اخیر فارغ‌التحصیلان مقاطع متوسطه روسیه در حال رقابت با اتباع خارجی بر سر حق تحصیل در دانشگاه‌های این کشور می‌باشند. میان فارغ‌التحصیلان خارجی که رشته‌های مرتبط با حوزه راه‌آهن را انتخاب کرده‌اند، تقاضایی مداوم جهت دریافت «Russian Education» پدیده آمده است. پایگاه «1520اینترنشنال» در ادامه توضیح می‌دهد که دانشجویان خارجی کدام دانشگاه‌ها را انتخاب می‌کنند و کدام رشته‌ها علاقمندان بیشتری دارند.

آمار دانشجویان خارجی که در موسسات آموزش عالی تخصصی ما مشغول به تحصیل می‌باشند، وجود تقاضای شدید جهت تحصیل در حوزه راه‌آهن را در روسیه تایید می‌نماید. در حال حاضر 2249 تبعه خارجی از 23 کشور، منجمله کشورهای پساشوروی (خارج نزدیک) و کشورهای خارجی دیگر (خارج دور)، در حال گذراندان تحصیلات خود در دانشگاه حمل‌ونقل امپراتور الکساندر یکم (دانشگاه دولتی حمل‌ونقل امپراتور الکساندر یکم سن‌پترزبورگ) می‌باشند. بیش از یک هزار دانشجوی خارجی نیز در دانشگاه دولتی حمل‌ونقل ریلی خاور دور مشغول به تحصیل می‌باشند. دانشگاه دولتی ترابری و حمل‌ونقل ریلی سامارا و دانشگاه دولتی ترابری و حمل‌ونقل ریلی ایرکوتسک هم به ترتیب در حال آموزش به بیش از 450 و 252 متخصص خارجی هستند.

خاستگاه جغرافیایی دانشجویان ورودی به دانشگاه‌های ترابری و حمل‌ونقل ریلی نیز جالب توجه است. اتباع جمهوری خلق چین، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، بلاروس، جمهوری دموکراتیک خلق کره، مغولستان، قزاقستان، ارمنستان، گرجستان، آذربایجان، مالی و کوبا از جمله شهروندان خارجی هستند که علاقمند به تحصیل در روسیه می‌باشند.

سویتلانا خان رئیس اداره امور بین‌الملل دانشگاه حمل‌ونقل خاور دور خاطرنشان کرد: «دانشجویان خارجی بیشتر به رشته‌هایی چون «ماشین‌های ریلی»، «فناوری فرآیندهای حمل‌ونقل و لجستیک»، «عمران»، «مدیریت» و همچنین «برق و اتوماسیون» علاقمند هستند».

در دانشگاه حمل‌ونقل سامارا بیشترین ورودی دانشجویان خارجی مربوط به رشته‌های «بهره‌برداری راه‌آهن» و «ساخت خطوط ریلی، پل و تونل‌های ترابری» است.

در دانشگاه حمل‌ونقل سن‌پترزبورگ نیز رشته‌های «محبوب» وجود دارند. به عنوان مثال رشته مورد علاقه دانشجویان ورودی از جمهوری ازبکستان و مغولستان «بهره‌برداری راه‌آهن» است، نزد دانشجویان چینی «اقتصاد» و «قدرت و برق» محبوبند، دانشجویان کوبایی اما «ماشین‌های ریلی» را بیشتر می‌پسندند.

مدیریت دانشگاه حمل‌ونقل سن‌پترزبورگ بر این باور است که بین‌المللی‌سازی فعالیت‌های موسسه و افزایش رقابت‌پذیری جهانی آن، از اهداف اصلی و اولیه هر دانشگاه مدرنی است. در همین رابطه، در موسسات آموزش عالی روسیه به صورت برنامه‌ریزی شده مراسمی با هدف توسعه فعالیت‌های بین‌المللی، منجمله گسترش طیف برنامه‌های آموزشی، افزایش حجم تبادلات بین‌المللی دانشجویان و اساتید، استفاده عملی و گسترده از برنامه دریافت دانشنامه «دوگانه»، در حال برگزاری می‌باشند. برگزاری مراسم بین‌المللی بلندپایه (در قالب فوروم و همایش)، راه‌اندازی بخش دریافت گرنت‌های بین‌المللی در حوزه علوم و آموزش و ایجاد فضای بین‌المللی امن نیز می‌توانند به دستیابی به اهداف تعیین‌شده کمک نمایند.

به عنوان نمونه بارز آن می‌توان به جام قهرمانی بین‌المللی InterTransCamp که برگزار کننده آن در سال‌های 2022 و 2023 میلادی دانشگاه حمل‌ونقل خاور دور بوده است، اشاره نمود. در این مسابقات نمایندگانی از دانشگاه‌های ترابری و حمل‌ونقل ریلی اورال، سامارا، اومسک، ایرکوتسک، روستوف و همچنین تیم دانشگاه حمل‌ونقل دالیان (چین) حضور داشتند. در جریان این جام قهرمانی حدود 300 دانشجو، چهار مرحله آزمون را در موضوعات مربوط به حوزه راه‌آهن و در شبیه‌سازهای تخصصی آنلاین گذراندند.

جام قهرمانی مذکور به اولین قدم برای تبادل تجارب در حوزه ساخت و نگهداری از تاسیسات زیرساختی بدل شد. سویتلانا خان در ادامه گفت: «این جام قهرمانی به هنرجویان موسسات فنی حوزه راه‌آهن اجازه داد تا بتوانند در زمینه همکاری‌های بین‌المللی، افزایش سطح مهارت‌های حرفه‌ای و همچنین کار با ابزارهای فنی و اطلاعاتی نوین (پیش از هر چیز با شبیه‌سازهای واقعیت مجازی) به کسب تجربه بپردازند».

با این حال، به گفته وی، روابط دانشگاه حمل‌ونقل خاور دور با موسسات آموزش عالی خارجی همچنان در حال توسعه می‌باشند و قراردادهای همکاری با دانشگاه‌هایی از جمهوری خلق چین، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و ویتنام نیز منعقد شده‌اند.

دیگر زمینه محبوب همکاری با موسسات آموزش عالی خارجی، تبادل دانشجو و ارائه آموزش بر اساس برنامه «دانشنامه دوگانه» است. به عنوان مثال، دانشگاه حمل‌ونقل ایرکوتسک در حال اجرای برنامه تبادل دانشجو برای مدت سه ماه با دانشگاه حمل‌ونقل شرق چین (ECJTU) می‌باشد. این برنامه تا پیش از سال 2020 میلادی به صورت موفق در حال اجرا بود. سپس به دلایل کاملا مشخص به حالت تعلیق درآمد و در نهایت در سال گذشته احیا گردید. در چارچوب این برنامه، تبادل دانشجویانی از رشته‌ها و مقاطع مختلف آموزشی به انجام رسید. لازم به ذکر است برنامه مذکور به زبان انگلیسی برگزار می‌شود.

دانشگاه ایرکوتسک در تابستان سال 2019 توافقنامه‌ای را با شرکت «راه‌آهن اولان باتور» در حوزه برنامه‌های آموزشی مشترک امضا نمود. بر مبنای این توافقنامه، برنامه شبکه‌ای «2+3» با موسسه حمل‌ونقل ریلی «راه‌آهن اولان باتور» در رشته‌های «سامانه‌های پیشران قطارها» و «ساخت خطوط ریلی» در حال اجرا است. طبق توافقنامه مذکور، دانشجویان مغولستانی دو سال ابتدایی را در موسسه حمل‌ونقل ریلی «راه‌آهن اولان باتور» می‌گذرانند، سپس تحصیلات خود را سه سال دیگر در موسسه آموزش عالی ایرکوتسک ادامه می‌دهند. در نتیجۀ این آموزش پنج ساله، دانشجویان هم دانشنامه موسسه حمل‌ونقل ریلی «راه‌آهن اولان باتور» را دریافت می‌کنند و هم دانشنامه تخصصی دانشگاه ایرکوستک.

امروزه در دانشگاه حمل‌ونقل سن‌پترزبورگ نیز 8 برنامه «دانشنامه دوگانه» با چهار موسسه آموزش عالی از جمهوری خلق چین و دو موسسه آموزش عالی از ازبکستان در حال اجرا می‌باشد. گسترش جغرافیای تعاملات شبکه‌ای با دانشگاه‌های خارجی همچنان در حال پیگیری است. گرایشاتی چون مهندسی عمران-صنایع، قطارهای تندرو، انفورماتیک تجاری، مهندسی قدرت و برق، رشته‌های حمل‌ونقل ریلی و همچنین لجستیک بین‌الملل بیشترین محبوبیت را میان دانشجویان خارجی دارند. از سوی دانشگاه حمل‌ونقل سن‌پترزبورگ در مصاحبه با «1520اینترنشنال» گفته شد: «در حال حاضر بیشترین تقاضا برای برنامه‌هایی که منجر به دریافت دو دانشنامه می‌شوند را در دانشجویان چینی، هندی، اتیوپیایی، سوریه‌ای و الجزایری مشاهده می‌کنیم».

از سوی دانشگاه حمل‌ونقل خاور دور نیز به این نشریه اظهار شد که روسای دانشگاه حمل‌ونقل دالیان (جمهوری خلق چین) و دانشگاه حمل‌ونقل خاور دور در سال 2019 میلادی توافقنامه‌ای را در خصوص ایجاد آکادمی حمل‌ونقل بین‌المللی امضا نموده‌اند. موسسه حمل‌ونقل خاور دور بر پایه پلتفرم دانشگاه حمل‌ونقل دالیان، و موسسه حمل‌ونقل روسیه و چین بر پایه پلتفرم دانشگاه دولتی حمل‌ونقل خاور دور عضو این آکادمی شدند.

متخصصین آینده حوزه راه‌آهن شهرهای خاباروفسک و دالیان حتی می‌توانند قالب آموزش خود را نیز انتخاب کنند. قالب اول، برنامه «2+2» است. در این برنامه دو سال اول آموزش در موسسه حمل‌ونقل روسیه و چین در فضای دانشگاه حمل‌ونقل خاور دور برگزار می‌شود، سپس روند آموزش دو سال دیگر در دانشگاه حمل‌ونقل دالیان با امکان گذراندن کارآموزی در گرایشات مربوطه در شرکت‌های صنعتی چین ادامه پیدا می‌کند.

قالب آموزشی دوم، برنامه «4+0» است. در این قالب دانشجو روند تحصیل خود را در موسسه حمل‌ونقل روسیه و چین در فضای دانشگاه حمل‌ونقل خاور دور (به مدت 4 سال) می‌گذراند. سپس پایان‌نامه خود را در پایان دوره آموزشی در دانشگاه حمل‌ونقل دالیان تهیه می‌نماید. گرایشات مربوط به این حوزه شامل موارد ذیل می‌شود: «ماشین‌آلات و تکنولوژی‎های حمل‌ونقل زمینی» (گرایش «مهندسی واگن») «عمران» (گرایش «عمران حمل‌ونقل») و «مهندسی مکانیک».

شخص فارغ‌التحصیل در پایان این دوره‌های آموزشی، دو دانشنامه پایان دوره تحصیلی از موسسه آموزش عالی روسیه و چین دریافت می‌کند.

مسئولین دانشگاه حمل‌ونقل سامارا بر این مسئله تاکید دارند که برنامه همکاری‌های آکادمیک میان اساتید روس و همکاران خارجی‌شان سال به سال در حال گسترش است. با وجود این تعاملات خوب، رفته‌رفته کشورهای بیشتری نیز در حال جذب هستند.

به عقیده آنها: «این امر دال بر علاقمند بودن کسب‌وکارهای خارجی و همچنین ساختارهای دولتی به توسعه حوزه حمل‌ونقل‌شان است. در این میان روسیه است که می‌تواند نه تنها نیروهای متخصص، بلکه فناوری‌های مورد نیاز را نیز ارائه نماید، و برنامه‌های آموزشی مشترک و همچنین پروژه‌های تجاری مربوط به توسعه شاهراه‌های حمل‌ونقل را، علی‌الخصوص در حوزه حمل‌ونقل ریلی، اجرایی کند».

از سوی دانشگاه ترابری و حمل‌ونقل ریلی ایرکوتسک نیز خاطر نشان شد که در حال حاضر سهمیه‌هایی از جانب دولت روسیه در نظر گرفته شده‌اند که به لطف آنها اتباع خارجی می‌توانند به صورت رایگان وارد موسسات آموزش عالی روسیه شوند. آنها در خاتمه سخنان خود افزودند: «ما پیوسته تلاش می‌کنیم تا حد امکان شرایطی مطلوب را برای تحصیل در دانشگاه‌هایمان ارائه نماییم و از دانشجویان خارجی نیز در کلیه مراحل تحصیل‌شان حمایت می‌کنیم».