نقشه ایرانی ماخاچ قلعه

داغستان تمایل دارد به ترتیب اولویت‌هایش، تجارت با ایران را نیز گسترش دهد. نقش کلیدی در این حوزه به بندر تجاری ماخاچ قلعه اختصاص می‌یابد.

عبدالمسلم عبدالمسلموف نخست وزیر داغستان در مجمع سرمایه‌گذاری قفقاز اظهار داشت: «طبق ارزیابی‌های ما، پتانسیل مبادلات تجاری میان ایران و روسیه تنها در حدود 10 الی 15 درصد تحقق یافته است». امروزه کلیه امکانات لازم جهت ادامه روند توسعه روابط دوجانبه سودمند میان دو کشور فراهم است.

حوزه‌های دارای چشم‌انداز در این زمینه، صادرات کود، الوار، محصولات کشاورزی و همچنین واردات همزمان کالا به لطف افزایش حجم حمل‌ونقل کانتینری، می‌باشد.

به همین دلیل توجه ویژه‌ای به توسعه زیرساخت حمل‌ونقلی که بندر تجاری دریایی ماخاچ قلعه نقشی کلیدی را در آن ایفا می‌کند، معطوف می‌شود. بخش بزرگی از جریان کالای منطقه خزر از طریق داغستان عبور می‌کند، حدود 60 درصد از این حجم را نیز بندر ماخاچ قلعه به خود اختصاص می‌دهد. کالاهای اساسی عبوری شامل نفت، غلات، محموله‌های غیرفله و چوب می‌شوند.

ظرفیت بندرگاه‌های بارگیری محمولات خشک و نفت در بندر ماخاچ قلعه به ترتیب برابر با 3/1 و 7/9 میلیون تن در سال است.

خطوط ریلی که به این بندر می‌رسند، از ظرفیت ذخیره عبوری تا 10 میلیون تن محموله در سال برخوردار می‌باشند. ماخاچ قلعه از طریق مسیرهای کشتیرانی نیز به بنادر آستارا، انزلی، نوشهر و امیرآباد ایران متصل است. توسعه این مسیرهای ارتباطی در آینده نزدیک جزو اولیت‌های کاری بندر ماخاچ قلعه می‌باشد.

احداث پایانه غلات جدیدی که توان انتقال غلات را بالمره هفت برابر افزایش می‌دهد، نیز در دست برنامه‌ریزی است. علاوه بر آن، برنامه‌ریزی‌های لازم جهت بازسازی اسکله‌های بندرگاه‌های نفتی و محمولات خشک، اتمام ساخت گذرگاه گمرکی دریایی و ایستگاه گار، و همچنین نوسازی فنی و تجهیز مجدد این بندر انجام شده است.

احیای حمل‌ونقل با فرابر و لندیگراف نیز در برنامه‌ها وجود دارد. این امر امکان توسعه رویه انتقال محموله‌های کانتینری را در آینده فراهم می‌آورد. در حال حاضر نیز در این بندر دو اسکله مخصوص با ظرفیت کل 1/6 میلیون تن در سال جهت پذیرش لندیگراف‌های حامل خودرو و قطار وجود دارد.

نوسازی بندر ماخاچ قلعه توسط سرمایه‌گذار راهبردی انجام خواهد شد. این سرمایه‌گذار می‌تواند شرکت روس‌تِک که در فوریه سال 2024 میلادی 25/5 درصد از سهام بندر آستراخان با هدف توسعه صادرات از طریق کریدور شمال-جنوب به ایران و هند به آن انتقال داده شده بود، باشد. لیکن مدیران این شرکت دولتی اظهار داشتند که هیچ طرحی برای بندر ماخاچ قلعه ندارند.

در حال حاضر از حداکثر ظرفیت‌ها و امکانات لجستیک بندر ماخاچ قلعه استفاده نمی‌شود، سرمایه‌گذاری‌هایی نیز برای نوسازی زیرساختی مسیرهای دسترسی و انبارها مورد نیاز است.

طرح نوسازی این بندر تا سال 2026، شامل احداث بزرگراهی چهاربانده می‌شود.

حقیقتا پتانسیل‌های تجارت ایران و روسیه به هیچ عنوان به صورت کامل تحقق نیافته است. مسیرهای کشتیرانی میان ماخاچ قلعه و بنادر ایران حلقه‌ای مهم از این تجارت هستند. امروز مهمترین اقدام لازم برای توسعه مواصلات دریایی میان ایران و روسیه، احیای تردد لندیگراف‌ها در بندر ماخاچ قلعه است.

دمیتری کوپتِف