شبکه در ازای ترانزیت

دولت روسیه پیش‌نویس توافقنامه میان روسیه و آذربایجان در خصوص حمل‌ونقل از مسیر غربی کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب را تصویب کرد. در این سند حجم جریان کالا تعیین شده است که در نتیجه اجازه می‌دهد راه‌آهن آذربایجان هزینه‌های خود بابت نوسازی زیرساخت‌های ریلی‌اش را از محل آنها تامین نماید.

هزینه‌های مربوط به اجرای تنها مرحله اول نوسازی خط آهن یالاما-آستارا که ترانزیت محموله‌های روسیه به ایران از طریق خاک آذربایجان بر روی آن انجام می‌شود، 571 میلیون دلار برآورد شده است. مبلغ هزینه‌های قابل جبران نیز 316 میلیون دلار می‌باشد. انتظار می‌رود عملیات مربوط به این پروژه تا پایان سال 2027 میلادی به اتمام برسد.

پس از آن، شرکت «راه‌آهن روسیه» موظف است سالانه حداقل 5 میلیون تن کالای ترانزیتی را جهت حمل‌ونقل از طریق خطوط ریلی آذربایجان، ارائه نماید. در صورت عدم اجرای این تعهدات، طرف روسی باید به ازای مقدار ارائه نشده کالاها غرامت پرداخت کند. در مقابل چنانچه مسئولین راه‌آهن آذربایجان از پذیرش مقدار اظهارشده کالا جهت حمل‌ونقل خودداری ورزند، پرداخت غرامت بر عهده آن‌ها خواهد بود. این توافقنامه تا بازپرداخت کامل هزینه‌های قابل جبران مذکور در آن از جانب روسیه، دارای اعتبار خواهد بود.

در مرحله دومِ بازسازی خطوط ریلی آذربایجان، افزایش جریان ترانزیت تا 15 میلیون تن پیش‌بینی شده است.

توافقنامه مذکور اولین توافقنامه از این نوع در منطقه اقتصادی کریدور شمال-جنوب است که در آن وظایف طرفین نسبت به ترانزیت کالاها مشخص شده و از نظر حقوقی ثبت و ضبط می‌گردند.

در حال حاضر جریان کالای ریلی دوجانبه میان روسیه و آذربایجان در محدوده 3/5 تا 4 میلیون تن در نوسان است. شرکت «راه‌آهن روسیه» قصد دارد با توجه به افزایش ظرفیت حمل‌ونقل تا 20 میلیون تن در سال تا سال 2027 میلادی، زیرساخت‌های مسیر غربی را نیز توسعه دهد. تعیین رقم 5 میلیون تن به عنوان تعهد حداقلی نشان از تلاش طرف روسی برای مقابله با شرایط غیرمنتظره دارد.

لازم به ذکر است، باکو با استفاده از منابع داخلی خود و از طریق دریافت اعتبارات از بانک‌های زیرساختی، به نوسازی شبکه خواهد پرداخت، به همین منظور نیز نیازمند برخی تضمین‌ها برای حجم معینی از ترانزیت می‌باشد.