ادغام در یک شبکه مشترک

پروژه اطلاعاتی-تحلیلی مشترک پایگاه «1520اینترنشنال» و انستیتوی اقتصاد و توسعه حمل و نقل (IEDT).

پس از تشکیل اتحادیه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در 14 فوریه 1992 میلادی، سران دول این اتحادیه توافقنامه‌ای پیرامون سازمان‌های هماهنگ‌کننده حمل‌و‌نقل ریلی امضا نمودند. در آن زمان شورای حمل‌و‌نقل ریلی، متشکل از روسای ادارات و نهادهای مدیریتی حمل‌و‌نقل ریلی، و همچنین رکن اجرایی شورا تاسیس شد.

توافقنامه ایجاد شورای حمل‌ونقل ریلی کشورهای عضو این اتحادیه، در شرایط ژئوپلیتیکی جدید به‌عنوان یک ضرورت عینی جهت برقراری روابط پایدار حمل‌ونقلی و اقتصادی میان کشورهایی که در قلمرو اتحاد جماهیر شوروی سابق پدید آمده بودند، تعریف شده بود. هدف از این امر، علاوه بر حفظ تکنولوژی کارآمد موجود در فرآیند حمل‌و‌نقل بی‌وقفه مسافری و کالایی و همچنین حفظ فضای مشترک اطلاعاتی، شامل تضمین توسعه روابط یکپارچه در فضای CIS نیز می‌شد.

شورای حمل‌ونقل ریلی متشکل از روسای ادارات و نهادهای مدیریتی این حوزه، به منظور هماهنگی امور مربوط به حمل‌ونقل ریلی کشورهای مشترک المنافع در سطح بین‌المللی و همچنین تدوین اصول توافق‌شده در زمینه عملکرد و توسعه حمل‌و‌نقل ریلی ایجاد شد.

لازم به ذکر است، هدف اصلی از تشکیل این شورا، حفظ تکنولوژی کارآمد موجود در فرآیند حمل‌و‌نقل بی‌وقفه مسافری و کالایی، حفظ فضای مشترک اطلاعاتی و البته تضمین توسعه روابط یکپارچه در فضای CIS است.

رکن اجرایی شورا نیز نهاد مدیریت شورای حمل‌و‌نقل ریلی کشورهای عضو اتحادیه است.

در حال حاضر 16 اداره کل راه‌آهن، در امور این شورا مشارکت دارند:

شرکت سهامی خاص «راه‌آهن آذربایجان»، شرکت سهامی خاص «راه‌آهن قفقاز جنوبی»، اتحادیه دولتی «راه‌آهن بلاروس»، شرکت سهامی «شرکت ملی راه‌آهن (تمیر ژولی) قزاقستان»، موسسه دولتی «شرکت ملی راه‌آهن (تمیر ژولو) قرقیزستان»، شرکت دولتی «راه‌آهن مولداوی»، شرکت سهامی عام «راه‌آهن روسیه»، شرکت واحد دولتی «راه‌آهن تاجیکستان»، آژانس «راه‌آهن ترکمنستان»، شرکت سهامی «راه‌آهن ازبکستان»، شرکت سهامی «راه‌آهن گرجستان»، شرکت سهامی دولتی «راه‌آهن لتونی»، شرکت سهامی «راه‌آهن لیتوانی»، شرکت سهامی «راه‌آهن استونی»، راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، اداره راه‌آهن افغانستان.

طول شبکه ریلی کشورهای عضو شورا بیش از 136 هزار کیلومتر است که 59/8 هزار کیلومتر از آن را خطوط برقی تشکیل می‌دهد.

حجم کل بار وارده بر شبکه ریلی این کشورها بیش از 1/7 میلیارد تن در سال است. شاخص‌های گردش کالای سالانه نیز بیش از 3 تریلیون تن بر کیلومتر و شاخص گردش مسافر نیز تقریبا 162 میلیارد مسافر بر کیلومتر را نشان می‌دهد.

در طول سال‌های فعالیت شورا، بیش از 360 توافقنامه، ضابطه، دستورالعمل‌ و سایر اسناد حقوقی که فعالیت‌ مشترک در خصوص سازمان‌دهی حمل‌و‌نقل کالا و مسافر در مواصلات بین‌المللی، بهره‌برداری از وسایل نقلیه ریلی و نگهداری از تجهیزات فنی را تنظیم می‌کنند، تدوین شده است. اسناد شورا به طور مداوم به‌روزرسانی می‌شوند؛ این امر امکان در نظر گرفتن ملزومات روز برای فرآیند حمل‌و‌نقل و همچنین توسعه ابزارهای فنی را در لحظه فراهم می‌آورد.

از جمله مسائلی که در دستور کار شورا قرار دارند میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: مهمترین موضوعات مرتبط با کار عملیاتی راه‌آهن در حوزه مواصلات بین‌المللی، استفاده مشترک و نگهداری فنی از واگن‌های باری و کانتینرها، بهبود قوانین و شرایط حمل‌ونقل مسافری و کالایی، برنامه زمانی حرکت و همچنین نحوه قرارگیری قطارها، تامین امنیت سفر، تدوین سیستم حسابداری و تسویه‌حساب‌های متقابل برای خدمات و امور انجام شده، همکاری‌های علمی و تکنولوژیکی، توسعه فضای یکپارچه اطلاعاتی جهت شبکه راه‌آهن با گیج 1520 میلی‌متری و سایر مسائل مربوط به حمل‌و‌نقل ریلی.

سند کلیدی تعیین‌کننده چشم‌اندازهای توسعه استراتژیک خطوط ریلی کشورهای عضو این اتحادیه نیز «طرح توسعه راهبردی حمل‌و‌نقل ریلی در «فضای 1520» تا سال 2030 میلادی» می‌باشد که در تاریخ 12 نوامبر سال 2021 میلادی به تصویب شورای سران اتحادیه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع رسیده است.

از 1 ژانویه سال 2024 میلادی ریاست اتحادیه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع به فدراسیون روسیه منتقل شد. مطابق با طرح ریاستی فدراسیون روسیه در اتحادیه کشورهای مشترک المنافع در سال 2024 میلادی، یکی از وظایف کلیدی، توسعه بخش حمل‌و‌نقل است: «با تکیه بر پتانسیل ترانزیتی عظیم منطقه اوراسیا، زمینه‌های اصلی همکاری کشورهای عضو CIS در حوزه حمل‌ونقل تا سال 2030 میلادی، منجمله در جهت توسعه کریدورهای لجستیکی فرااوراسیایی «شرق-غرب» و «شمال-جنوب»، اجرایی خواهند شد».

نتایج عملکرد نظام حمل‌و‌نقل کشورهای مشارکت‌کننده در امور شورا نیز نشان می‌دهد که این سازمان با موفقیت بر امور محوله در زمینه هماهنگی عملیات حمل‌ونقل ریلی در سطح بین‌المللی، هماهنگ‌سازی چارچوب‌های حقوقی و قانونی، عملیاتی کردن شرایط و اصول توافق‌شده در حوزه حمل و نقل ریلی جهت تضمین عملکرد و همچنین توسعه روابط ترابری و اقتصادی میان کشورهای عضو در چارچوب یک فضای اقتصادی واحد، فائق آمده است.

برگرفته از پایگاه IEDT